علم روانکاری واستانداردهای آنپ

روانکاری علم تسهیل حرکت نسبی سطوح در تماس با یکدیگر می باشدو روانکار ماده ای است که بمنظور کاهش اصطکاک بین دو سطحی که نسبت به هم دارای حرکت هستند قرار می گیرد. تعاریف فوق الذکر مربوط به روغنهایی می شود که عملکرد آنها صرفاً کاهش اصطکاک می باشد و چنین تعریفی ریشه در پیشینه تاریخ علم روانکاری دارد یعنی از آنجایی که که نخستین عملکرد روغن روانکاری در کاهش اصطکاک بوده این عنوان برای این علم در نظر گرفته شده است ولی امروزه با تعریف کاربردهای جدید برای آن ، این نام بازگو کننده تمام وظایف آن نمی باشد.
وظایفی که امروزه برای روغنها در نظر گرفته می شود با توجه به نوع آنها متفاوت می باشد. بعنوان مثال یک روغن هیدرولیک علاوه بر رونکاری وظیفه انتقال انرژی ، انتقال حرارت ، آب بندی و... را نیز به عهده دارد. بطور کلی وظایف عمده رونکار ها عبارتند از:
 
الف-وظیفه اصلی
1)کنترل کاهش اصطکاک و سایش.
ب-وظایف دیگر
1)ممانعت از رنگ زدگی و خوردگی سطوح فلزات .
2)انتقال حرارت .
3)انتقال انرژی هیدرولیکی .
4)معلق نگه داشتن مواد زائد و جلوگیری از رسو ب آنها بر روی قطعات سیستم.
5)آب بندی سیستم.
6)خفیف نمودن ضربانت ناگهانی .
 
چنانچه روغنهای روانکار به طرز صحیح مصرف شوند و برای هر سیستمی روغن مناسب با آن بکار گرفته شود . نتایج سودمند عدیده ای حاصل می گردد که اعم آن بشرح ذیل می باشد:
 
الف) نتایج اولیه
1.        تاخیر در سایش
2.        کنترل دمای قطعات
3.        کاهش توان مورد نیاز
ب)نتایج ثانویه (توجیه اقتصادی)
1.     افزایش عمر مفید قطعات تحت تاثیر نیروی اصطکاک.
2.     کاهش قیمت تمام شده در اثر کار کرد بیشتر ماشین آلات خط تولید.
3.     کاهش نیروی انسانی ، تعمیرات وهزینه تعویض قطعات.
4.     کاهش هزینه های مصروفه جهت تامین توان مورد نیاز.
 
 
2)تقسیم بندی روانکارها
بطو کلی روانکارها به چهار دسته کلی تقسیم می شوند:

روانکارهای گازی
در مواقعی که درجه حرارت فوق العاده بالا (800درجه سانتیگراد و بالاتر ) یا پائین (حدود 200- درجه سانتیگراد) است.
روانکارهای گازی بکار میروند.همچنین رونکاری در بعضی از انواع دمنده (Blowers)
 بوسیله گازی که دمیده شده انجام می گیرد که در نتیجه از آلودگی گاز دمیده شده بوسیله روانکار، جلوگیری می شود.

روانکارهای جامد
روانکارهای جامد برای حل مسایل روانکاری تحت شرایط معمول و خاص بکار می روند
 بعنوان مثال در راکتور هسته ای روانکارها در برابر انرژی تشعشی زیاد باید مقاوم باشند یا در بعضی از موارد لازم است که روانکار تحت شرایط خلاء فراریت کم داشته باشد. در این قبیل موارد از روانکار های جامد استفاده می شود.یکی از بهترین روانکار های جامد گرافیت است. که ا ز لحاظ شیمیایی خیلی پایدار و در مقابل اشعه رادیو اکتیو بی تفاوت است. از این روانکار در درجه حرارت بالا نیز استفاده می شود زیرا حتی در اثر سوختن دی اکسید کربن تولید می کند که بدون اینکه ذرات در محل باقی بگذرد از محیط روانکاری خارج می شود.

روانکاری نیمه جامد (گریس )
گریس محصول نیمه مایع تا تقریباً جامدی است که از متفرق کردن یک عامل سفت کننده در روانکار مایع بدست می آید. در مواقعی که نیاز است روان کننده در وضعیت اولیه در یک مکانیزم باقی بماند خصوصاً در محلی که امکان روانکاری مجدد محدود باشد یا از نظر اقتصادی غیر قابل توجیه باشد از انواع گریس ها جهت روانکاری استفاده می شود.
 
روانکارهای مایع
روانکارهای مایع خود به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
 
الف)روغنهای سنتتیک ب)روغنهای معدنی
هر دو نوع روغنهای فوق الذکر به نوعی از نفت خام مشتق می شوند با این تفاوت که روغنهای سینتتیک از انجام یکسری واکنشهای دقیق و کنترل شده بر روی محصولات مختلف پتروشیمی تولید می شوند و در نتیجه دارای کارایی و قیمت تمام شده بالایی می باشند ولی روغنهای معدنی از انجام یکسری عملیات تفکیک بر روی نفت خام و حداکثر یک واکنش شیمیایی کنترل شده حاصل می گردند و بنابراین دارای قیمت کمتری نسبت به روغنهای سنتیک می باشند. اما از آنجایی که در طیف وسیعی از مصارف روانکارهای مایع ، روغنهای معدنی با قیمت کمتر قابل مصرف می باشند تولید این نوع روانکارها در سطح دنیا بسیار بالاتر از روغنهای سنتتیک می باشد و در ایران نیز عمدتاً روغنهای معدنی تولید می شوند